Dược liệu kim anh tử

Dược liệu là quả chín của cây Kim anh, thuộc họ hoa Hồng (Rosaceae). Từ lâu Kim anh tử được dùng chữa di tinh, mộng tinh, hoạt tinh, đái rắt, băng huyết, rong huyết, tiêu chảy lâu ngày. Hôm nay công ty Anvy sẽ cung cấp tới các bạn những tác dụng mới của vị dược liệu Kim anh tử theo những nghiên cứu của  y học hiện đại. Đặc biệt làm rõ tác dụng của kim anh tử đối với các bệnh lý tiểu đêm, tiểu nhiều ở đối tượng mắc các bệnh lý về thận do biến chứng tiểu đường.

Tên gọi khác: Kim anh, thích lê tử, đường quán tử

Tên khoa học: Rosa laevigata Michx. – Họ hoa hồng (Rosaceae).

Tính vị: vị chua, chát, tính bình

 Quy kinh: vào kinh thận, bàng quang, đại trường

 Thành phần hóa học: saponins, citric acid, fructose, sucrose, tannin, resin, vitamin C, citric acid.

Tác dụng theo y học cổ truyền

Công năng: Cố tinh, sáp niệu, sáp trường, ngừng tiêu chảy.

Công dụng: Chữa di tinh, di niệu, đái són, mộng tinh, hoạt tinh, đái rắt, băng huyết, rong huyết, tiêu chảy lâu ngày, lỵ lâu ngày (1).

Kim anh tử là thành phần trong 1 số bài thuốc điều trị tiểu són, tiểu rắt được kết hợp cùng 1 số thành phần tang phiêu tiêu (1).

Các tác dụng được nghiên cứu chứng minh theo y học hiện đại

Kim anh, một loại cây thuốc và ăn được ở Trung Quốc, đã phát huy nhiều giá trị y học và lợi ích sức khỏe. Theo nghiên cứu chỉ ra có khoảng 123 thành phần hóa học bao gồm triterpenoids, flavonoid, tannis, lignans và polysaccharides từ các bộ phận khác nhau của loài này. Các chất chiết xuất thô và các hợp chất tinh khiết đã chứng minh các tác dụng dược lý khác nhau trong ống nghiệm và in vivo, bao gồm hoạt động chống oxy hóa, tác dụng điều hòa miễn dịch, tác dụng chống viêm, bảo vệ gan, bảo vệ thận, bảo vệ tim mạch, tác dụng bảo vệ thần kinh và cải thiện bệnh đục thủy tinh thể do tiểu đường. Đáng chú ý, những kết quả dược lý này của kim anh cung cấp bằng chứng cho các công dụng truyền thống của nó. Ngoài ra, những thành phần hóa học khác nhau tồn tại trong cây có thể có tác dụng hiệp đồng. (2)

Tác dụng bảo vệ thận

Kim anh tử là một loại thuốc y học cổ truyền Trung Quốc thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu mãn tính, điều trị chống oxy hóa và đã được chứng minh là có tác dụng bảo vệ thận ở chuột mắc bệnh tiểu đường. Trong nghiên cứu sâu hơn về tác động của kim anh tử đối với chuột mắc bệnh tiểu đường do streptozotocin gây ra, kết quả cho thấy kim anh tử cải thiện đáng kể rối loạn chức năng thận ở chuột mắc bệnh tiểu đường. Cơ chế liên quan đến việc tăng hoạt động của superoxide dismutase với tổng khả năng chống oxy hóa, giảm mức malondialdehyde với ROS (các yếu tố gây quá trình oxy hóa), đồng thời ức chế sự biểu hiện của yếu tố hạt nhân-κB p65 và protein hóa trị monocyte-1 ở cả hai mức protein và mRNA đồng thời với sự gia tăng biểu hiện của protein IκBα. 

Trong thí nghiệm ở các nhóm chuột :

-Control: nhóm chuột bình thường

-Nhóm Control+ uống kim anh tử

-Nhóm DM (nhóm chuột bị gây tiểu đường do streptozotocin)

-Nhóm DM+RML: nhóm chuột bị gây tiểu đường do streptozotocin được dùng dịch chiết kim anh tử.

Kết quả là điều trị bằng kim anh tử làm giảm chỉ số đường huyết ở chuột bị gây tiểu đường, làm giảm các chỉ số TC, TG, BUN và Scr(creatinin huyết) (các chỉ số xuất hiện tăng trong các bệnh lý về thận).

Từ đó cho thấy Kim anh tử có tác dụng đối với bệnh lý thận do tiểu đường gây ra. (4)

Tác dụng kháng khuẩn

Các nghiên cứu chỉ ra kim anh tử có tác dụng trên 1 số chủng vi khuẩn gây ra nhiễm khuẩn tiết niệu bao gồm: Staphylococcus aureus và 1 số chủng khác. Từ đó làm giảm các triệu chứng tiểu rắt, tiểu són (1).

Tác dụng chống oxy hoá và hạ mỡ máu, và bảo vệ gan

Các flavonoid trong kim anh tử  được đánh giá tác dụng chống oxy hoá trên mô hình chống oxy hoá DPPH.

Để đánh giá tác dụng hạ mỡ máu, chuột được dùng flavonoid chiết xuất từ kim anh tử ở mức liều (25, 50 mg / kg / ngày) uống trong 4 tuần, và fenofibrate (thuốc hạ mỡ máu) được sử dụng làm thuốc đối chứng dương. Sau khi thử nghiệm, mức độ TC (cholesterol toàn phần), TG (triglyceride), LDL-C (lipoprotein-cholesterol tỷ trọng thấp) của những con chuột được dùng chiết xuất flavonoid kim anh tử liều cao đã giảm rõ rệt 45,02%, 33,86 % và 73,68%, suy đoán lại, trong khi HDL-C (lipoprotein – cholesterol tỷ trọng cao) tăng đáng kể so với nhóm chứng. 

Để khảo sát tác dụng bảo vệ gan, xét nghiệm mô bệnh học, ALT (alanine aminotransferase), AST (aspartate aminotransferase) và ALP (phosphatase kiềm) cũng được nghiên cứu, và kết quả cho thấy chiết xuất kim anh tử làm tăng các chỉ số bảo vệ gan, ALT, AST và ALP lần lượt tăng 55,85%, 29,15% và 25,68%. Hơn nữa, các hoạt chất flavonoid có thể làm giảm đáng kể các chỉ số gây oxy hoá tại gan: làm giảm mức MDA (malondialdehyde) và cải thiện mức CAT (Catalase), SOD (superoxide dismutase), GSH (giảm glutathione) và GPX (glutathione peroxidase) so với chuột tăng lipid máu. 

Kết quả cho thấy kim anh tử có tác dụng chống oxy hoá làm hạ mỡ máu, bảo vệ gan,có thể được sử dụng như một loại thuốc tiềm năng cho các bệnh tim mạch.(3)

Ngoài ra kim anh tử còn được chứng minh có những tác dụng với bệnh xơ vữa động mạch trên thực nghiệm, giảm sự phân tiết của niêm mạc ruột gây săn se, cầm tiêu chảy (1).

TÀI LIỆU THAM KHẢO

(1). Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, tập 2, trang 103-105.           

(2).Bai-Lin Li ,  A Review on the Phytochemical and Pharmacological Properties of Rosa laevigata: A Medicinal and Edible Plant

(3). Yue-Tao Liu,, The antioxidant activity and hypolipidemic activity of the total flavonoids from the fruit of Rosa laevigata Michx.

(4). Yujuan Zhou, Renal protective effect of Rosa laevigata Michx. by the inhibition of oxidative stress in streptozotocin-induced diabetic rats